| Status | Actief |
| Lancering | 2017 |
| Ruimtevaartorganisatie | ESA |
| Type | UV / zichtbaar / NIR / SWIR (270 – 2385 nm) |
| Orbit | Geocentrisch (824 km hoogte) |
| Instrument met SRON-bijdrage | TROPOMI |
Methaan als krachtig broeikasgas
Om het klimaatakkoord van Parijs en de Global Methane Pledge na te leven, is het essentieel om te meten hoeveel en waar broeikasgassen worden uitgestoten. Na CO2 levert methaan de grootste bijdrage aan klimaatverandering. Het is een stuk minder aanwezig in de atmosfeer, maar omdat het zo’n krachtig broeikasgas is neemt het een derde van de opwarming van de aarde voor zijn rekening. Over honderd jaar gerekend is een ton methaan ongeveer dertigmaal krachtiger dan een ton CO2.
Meeste methaanuitstoot komt van mensen
Twee derde van de wereldwijde methaanuitstoot komt door menselijk toedoen. Vuilnisbelten, olie- en gasinstallaties, kolenmijnen, veeteelt en rijstvelden zijn de grootste boosdoeners. Veeteelt en rijstvelden geven een diffuse walm. Maar de eerste drie vormen puntbronnen, die vanuit de ruimte zichtbaar zijn als pluimen. Bij die bronnen is er vaak sprake van lekkage of uitstoot die veelal eenvoudig te voorkomen is. Omdat een methaanmolecuul al na gemiddeld tien jaar uit de atmosfeer verdwijnt, is het voorkomen van uitstoot snel terug te zien in de mondiale temperatuur.
Branden beter in kaart
Verbranding van biomassa zorgt voor uitstoot van vervuilingsgassen zoals koolmonoxide. Dit kunnen natuurbranden zijn, maar ook bijvoorbeeld brandende landbouwresten die door boeren zijn aangestoken. We gebruiken de dagelijkse kaarten met koolmonoxide-concentraties bij het bestuderen van de impact op de luchtkwaliteit en het klimaat.
Dagelijkse wereldwijde dekking
Het TROPOspheric Monitoring Instrument (TROPOMI) meet met dagelijkse wereldwijde dekking een veelvoud aan gassen in de atmosfeer, waaronder ozon, methaan, stikstofdioxide, zwaveldioxide en koolmonoxide. Het meet zonlicht dat weerkaatst op het aardoppervlak en door de atmosfeer zijn weg naar het instrument vindt. De gassen in de atmosfeer laten daarbij hun vingerafdruk achter in het spectrum van het zonlicht.
Zon in de rug
Sentinel-5p vliegt vrijwel recht over de polen, waardoor hij aan de dagkant altijd over dezelfde tijdzone vliegt, namelijk op het middaguur, met de zon in de rug. Met zijn brede blikveld van 2.600 kilometer scant hij als een bezem de hele aarde terwijl die onder TROPOMI’s polaire baan doordraait. Over die brede bezemstrook registreert het instrument binnen een seconde honderden pixels van 7×5,5 km2.
Verzonken tralie
Een tralie binnen het instrument rafelt het invallende licht in kleuren uiteen zodat een spectrum ontstaat. SRON-engineers hebben deze zo compact gemaakt dat die binnen een prisma past. Zo’n ‘verzonken tralie’ rafelt de kleuren sterker uiteen dan een traditionele tralie, waardoor het instrument compacter gemaakt kon worden. In dit geval gaat het om de short-wavelength infrared (SWIR) spectrometer, die methaan, koolmonoxide en water meet. SRON heeft daar de wetenschappelijke leiding over.
Relevante nieuws artikelen
-
-
SRON en GHGsat werken samen om methaanbronnen te identificeren
-
Satellieten belangrijke factor in nieuwe methaanstrategie EU
-
TROPOMI bevestigt vliegtuigmetingen: methaanemissies van de olie- en gasindustrie op het Mexicaanse vasteland zijn veel hoger dan eerder gemeld
-
Natuurlijke geologische methaanuitstoot lijkt groter dan gedacht
-
VN-rapport: Methaanreductie een van de meest kosteneffectieve maatregelen tegen opwarming
-
Tientallen sterke methaanpluimen geïdentificeerd in Amerikaanse Permian Basin
-
Australische ‘Black Summer’-bosbranden produceerden bijna dubbel zoveel CO2 als alle Australiërs in een jaar
-
TROPOMI meet 50.000 ton weggelekt methaan na explosie gasput Louisiana
-
Nederlandse satelliet onthult veel grotere methaanuitstoot Australische kolenmijnen dan verwacht op basis van landelijke rapportage
-
Satellieten identificeren affakkelinstallaties als enorme methaanlekken
-
Kennisinstituten bundelen krachten voor onderzoek naar klimaatverandering en luchtvervuiling met satellieten
-
Atmosfeeronderzoeker Berend Schuit wint Heinz Stoewer Space Award
-
Methaansatellieten vinden vuilnisbelten met klimaatimpact van honderdduizenden auto’s
-
Nederlands satellietinstrument 5 jaar operationeel: ‘Tropomi is cadeau aan de wereld.’
-
Global Methane Hub, SRON en GHGSat lanceren project dat als eerste de grote methaan-uitstotende vuilnisbelten van de wereld in kaart brengt
-
SRON neemt deel aan wereldwijd methaan-detectiesysteem van Verenigde Naties
-
NWO/NSO Beurs voor Brandende Vragen over Koolstofemissies
-
Harvard en SRON maken TROPOMI-data samen toegankelijk voor bredere gemeenschap
-
Satellietmetingen koolstofmonoxide Afrikaanse steden wijken af van emissie-inventarisaties
-
Grote methaanuitstoters wekelijks onthuld met combinatie van satellieten en machine-learning
-
Onderzoekers pleiten voor gidsrol Nederland in wereldwijde methaanmonitoring
-
SRON gaat methaanpluimen detecteren voor de Copernicus Atmosphere Monitoring Service
-
Pixels TROPOMI methaandetector nog bijna volledig intact
-
Jaarlijkse koolmonoxide-uitstoot gemeten van 21 grootste Europese staalfabrieken
-
Duo satellieten detecteert grote methaanuitstoot van vulkaan in Ethiopië
-
SRON lokaliseert grote kortdurende methaanlozingen
-
Nieuwe satellietdata methaanuitstoot uit afval openbaar gemaakt
-
Ilse Aben wint Stevinpremie voor opsporen grote methaanlekken met TROPOMI
-
SRON start samenwerking met Wereldbank
-
Wereldwijde satellietmeting ondersteunt verbeterde schatting en beperking van methaanuitstoot door afval
-
SRON levert nieuwe CAMS service gericht op methaanemissies op fabrieksniveau
Onze partners
TROPOMI is een samenwerking tussen Airbus Netherlands, KNMI, SRON en TNO, in opdracht van het NSO en ESA. Airbus Netherlands is hoofdaannemer voor de ontwikkeling van het instrument. TNO is verantwoordelijk voor het optisch ontwerp. De wetenschappelijke leiding is in handen van het KNMI en SRON. TROPOMI wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
