22-09-21 |
Eerste meting van zowel massa als spin van een middelzwaar zwart gat
Sterrenkundigen – onder wie SRON/RU-onderzoeker Peter Jonker - hebben een fatale ontmoeting tussen een onfortuinlijke ster en een middelzwaar zwart gat bestudeerd. De röntgenflits die daaruit voortkwam geeft ze voor het eerst zowel de massa als de draaisnelheid van een middelzwaar zwart gat. |
|
15-09-21 |
Australische ‘Black Summer’-bosbranden produceerden bijna dubbel zoveel CO2 als alle Australiërs in een jaar
De Australische zomer van 2019-2020, ook wel ‘Black Summer’ genoemd, werd ontsierd door enorme bosbranden. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam, SRON Netherlands Institute for Space Research en KNMI hebben nu met behulp van satellietdata bepaald hoeveel CO2 er daarbij vrij is gekomen. De bosbranden produceerden bijna tweemaal zoveel CO2 als het jaarlijkse verbruik van fossiele brandstoffen in heel Australië. Publicatie in Nature. |
|
01-09-21 |
Nieuwe aanwijzing dat zware sterren niet eindigen als supernova
Volgens de conventionele theorie blazen lichte sterren als onze zon hun verschillende lagen zachtjes weg als ze sterven, waar zware sterren ontploffen als supernova's. Maar om de een of andere reden zijn sterrenkundigen er nog niet in geslaagd supernova's te vinden van sterren die zwaarder zijn dan achttien zonmassa's. Een team onder leiding van SRON-sterrenkundigen heeft nu een nieuwe aanwijzing gevonden voor het bestaan van dit mysterie. Het onderzoek verschijnt in Astrophysical Journal Letters. |
|
05-08-21 |
Nieuwe techniek fasetralie voor NASA's GUSTO missie
NASA's ballonmissie GUSTO neemt eind dit jaar de Nederlandse multi-pixelcamera van SRON en TU Delft naar de rand van de ruimte. Daar gaat hij de spectraallijnen observeren van geïoniseerde atomen tussen de sterren van de Melkweg. Als extra hardwarebijdrage levert SRON een zogenoemde Fourier fasetralie. De techniek daarachter is nu gepubliceerd in Optics Express. |
|
29-07-21 |
Eerste waarneming licht vanaf achterkant zwart gat
Een internationaal team van astronomen, waaronder Elisa Costantini (SRON), heeft voor het eerst licht waargenomen afkomstig van de achterkant van een zwart gat. Deze straling komt oorspronkelijk uit de corona rondom het zwarte gat, als röntgenstraling. Na een reeks sterke röntgenflitsen vanaf de voorkant volgde een serie zwakke flitsen, die vanaf de achterkant moeten zijn weerkaatst op de accretieschijf rond het zwarte gat. Publicatie in Nature. |
|
27-07-21 |
UvA benoemt Michael Wise tot bijzonder hoogleraar Observational High-Energy Astrophysics
Dr. Michael Wise is benoemd tot bijzonder hoogleraar Observational High-Energy Astrophysics, in particular Black-Hole Feedback, aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam (UvA). De leerstoel is ingesteld namens de Stichting Het Jan van Paradijs Fonds. Wise combineert het bijzonder hoogleraarschap met zijn werk als algemeen en wetenschappelijk directeur van SRON. |
|
15-07-21 |
Samenwerking SRON en LiS bekrachtigd met practorschap
De Leidse instrumentmakers School (LiS) en SRON delen een lange geschiedenis, die een nieuw hoofdstuk krijgt nu ze buren worden door de verhuizing van SRON’s hoofdvestiging van Utrecht naar het Leiden Bio Science Park. Ze bekrachtigen hun samenwerking nu met een practorschap voor SRON-engineer Peter Paul Kooijman bij het LiS. |
|
|
12-07-21 |
09-07-21 |
Nieuwe meetmethode voor signaalverlies in ver-infrarood instrumenten
Als je net zorgvuldig je telescoop hebt gericht op een zwak object aan de hemel, wil je niet dat je waardevolle signaal grotendeels verloren gaat op weg van de schotel naar de detector. Maar in het geval van ver-infraroodstraling is het niet gemakkelijk om een signaal efficiënt te transporteren. Sterker nog, het is nog een hele opgave om precies te meten hoeveel signaal er verloren gaat. Wetenschappers van SRON en TU Delft hebben nu een nieuwe, makkelijkere manier gevonden om het signaalverlies te bepalen. Ondertussen hebben ze ook een microstrip ontworpen voor het DESHIMA-2 instrument dat slechts 1 op 4.900 fotonen verliest. Publicatie in Physical Review Applied. |
|
08-07-21 |
Astronomen maken interstellaire stofkaart van de Melkweg
Tussen de sterren in onze Melkweg zweven immense hoeveelheden stofdeeltjes doelloos in het rond. Ze vormen de bouwstenen voor nieuwe sterren en planeten. Maar we weten nog steeds niet precies welke elementen er beschikbaar zijn om planeten zoals ons Aarde te vormen. Een SRON-onderzoeksgroep onder leiding van Elisa Costantini heeft nu waarnemingen van röntgentelescopen vergeleken met data van deeltjesversnellers om een kaart te creëren van interstellaire stofdeeltjes in de Melkweg. |
|
01-07-21 |
Tientallen sterke methaanpluimen geïdentificeerd in Amerikaanse Permian Basin
Een internationaal team van wetenschappers, waaronder Bram Maasakkers (SRON) en Ilse Aben (SRON/VU), heeft 37 puntbronnen geïdentificeerd in het Permian Basin die elk meer dan 500 kg methaan per uur uitstoten. Het Permian Basin is een regio in Texas en New Mexico die bijna de helft van de methaanuitstoot voor zijn rekening neemt van de gerapporteerde emissies van alle Amerikaanse olie- en gaswinningsgebieden bij elkaar. Publicatie in Science Advances. |
|
11-06-21 |
EnVision wordt ESA's nieuwe missie naar Venus
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft de Venus-satelliet EnVision geselecteerd als vijfde medium-class missie binnen haar Cosmic Vision programma. Daarmee begint een nieuw tijdperk van onderzoek naar Venus—NASA kondigde vorige week al twee nieuwe missies aan naar onze zusterplaneet. SRON en TU Delft zijn onderdeel van het EnVision-consortium. |
|
09-06-21 |
SRON stuurt filterwiel en kalibratiesysteem XRISM-telescoop naar Japan
SRON stuurt op 9 juni haar bijdrage aan de XRISM-röntgentelescoop naar Japan, waar ruimtevaartorganisatie JAXA alles op de satelliet monteert. SRON heeft de afgelopen jaren gewerkt aan een filterwiel plus kalibratiesysteem. XRISM gaat vanaf 2023 vanuit de ruimte kijken naar onder meer zwarte gaten en supernovae. |
|
01-06-21 |
Ruimteonderzoekspionier Jan Borgman overleden
Op 26 mei jl. is ruimteonderzoeker en bestuurder Jan Borgman op 91-jarige leeftijd overleden. Borgman was oprichter van de Groningse voorloper van SRON en samen met onder anderen Henk van de Hulst en de verleden week eveneens overleden Kees de Jager een van de pioniers van het Nederlandse sterrenkundig ruimteonderzoek. |
|
28-05-21 |
Kees de Jager (100) overleden
Prof. Kees de Jager is in de middag van 27 mei op honderdjarige leeftijd overleden in zijn geboorteplaats Den Burg. Als pionier van het Nederlandse ruimteonderzoek richtte hij mede de voorloper van SRON op en als vooraanstaand astronoom leidde hij lange tijd sterrenwacht Sonnenborgh. Tot vlak voor zijn dood is De Jager door blijven gaan met publiceren en het populariseren van wetenschap. |
|
|
19-05-21 |
05-05-21 |
Een nieuwe blik op de verborgen kant van het gemagnetiseerde heelal
Nieuwe observaties en simulaties laten zien dat de jets die van twee kanten uit superzware zwarte gaten schieten, de structuur bloot kunnen leggen van de onzichtbare magnetische velden tussen clusters van sterrenstelsels. Deze ontdekking biedt astronomen een nieuw hulpmiddel om onderzoek te doen naar voorheen onontgonnen aspecten van clusters. Publicatie in Nature op 5 mei. |
|
03-05-21 |
Nieuw model kan aanwezigheid koolstofcyclus voorspellen op exoplaneten
Leven gedijt bij een stabiele temperatuur. Die wordt op Aarde gewaarborgd door de koolstofcyclus. Wetenschappers van SRON, VU en de RUG hebben nu een model ontwikkeld dat voor exoplaneten voorspelt of er een koolstofcyclus aanwezig is, mits de massa, grootte van de kern en hoeveelheid CO2 bekend zijn. Publicatie in Astronomy & Astrophysics op 3 mei. |
|
29-04-21 |
Kees de Jager viert 100e verjaardag
Prof. dr. Kees de Jager. Pionier van het Nederlandse ruimteonderzoek. Wereldberoemd astronoom. Oud-directeur van ruimte-onderzoeksinstituut SRON en sterrenwacht Sonnenborgh. Groot popularisator van wetenschap. Een greep slechts uit de vele pieken in zijn lange en breed georiënteerde loopbaan. Op 29 april wordt hij 100 jaar. Deze astronomische mijlpaal viert de wetenschappelijke gemeenschap tijdens een online event vanuit Sonnenborgh in Utrecht. |
|
23-04-21 |
Astronomen zien eerste hint van silhouet gespaghettificeerde ster
Sinds een paar decennia zien astronomen vanuit zwarte gaten uitbarstingen komen van elektromagnetische straling. Ze gingen er vanuit dat die afkomstig zijn van uit elkaar getrokken sterren, maar ze hebben nooit het silhouet gezien van de daadwerkelijke materiële slierten. Een groep onderzoekers, waaronder Giacomo Cannizzaro en Peter Jonker van SRON/Radboud Universiteit, heeft nu voor het eerst spectrale absorptielijnen waargenomen van de slierten van een gespaghettificeerde ster. Publicatie in MNRAS. |
|
