03-10-22 |
1300 bezoekers aan open dagen SRON
Ruim 1300 mensen hebben in 2022 een bezoek gebracht aan de open dagen van SRON Netherlands Institute for Space Research. Nog eens duizenden maakten kennis met ons werk samen met onze partners op de grote open dag bij ESA Estec en de NL Space Campus in Noordwijk. |
|
29-09-22 |
SRON-bloggers: Chinese graafrobot vindt nieuwe en kostbare stoffen onder het maanoppervlak
Afgelopen week was in het nieuws dat Chinese wetenschappers een nieuw mineraal hebben ontdekt in het maanstof dat de graafrobot Chang’e-5 in 2020 heeft meegenomen. Ze hebben het mineraal Changesite genoemd, naar de satelliet, maar vooral ook naar de Chinese maangodin Chang’e, naar wie de missie was vernoemd. Het maanstof bevatte bovendien sporen van het zeldzame edelgas helium-3. Door: Floris van der Tak. |
|
06-09-22 |
Ver-infrarood detector KID bereikt hoogst mogelijke gevoeligheid
Vergeleken met de meeste andere golflengtes heeft de sterrenkunde een blinde vlek op het gebied van ver-infraroodstraling. Een ver-infrarood ruimtetelescoop is pas echt gevoelig met een actief gekoelde spiegel van 4 Kelvin (-269 ℃). Zo’n telescoop bestaat nog niet, en daarom werd er ook weinig geïnvesteerd in de ontwikkeling van bijbehorende detectoren. SRON besloot in 2004 om deze vicieuze cirkel te doorbreken en te investeren in de ontwikkeling van Kinetic Inductance Detectors (KIDs). Nu bereiken SRON-onderzoekers samen met de TU Delft de hoogst mogelijke gevoeligheid, te vergelijken met het voelen van de warmte van een kaars op de Maan vanaf de Aarde. Publicatie op 6 september in Astronomy & Astrophysics. |
|
|
01-09-22 |
25-08-22 |
Webb detecteert koolstofdioxide in atmosfeer exoplaneet
De James Webb Space Telescope heeft definitief bewijs gevonden voor de aanwezigheid van kooldioxide (CO2) in de atmosfeer van een reuzenplaneet die rond een zonachtige ster draait op 700 lichtjaar van ons vandaan. Het resultaat verschaft belangrijke inzichten in de samenstelling en vorming van deze gasreus, en is een goede aanwijzing voor het vermogen van Webb om CO2 op te sporen en te meten in de dunnere atmosferen van kleinere rotsachtige planeten rond sterren buiten ons zonnestelsel. Het resultaat van de internationale groep van astronomen, onder wie Yamila Miguel (SRON/Leidse Sterrewacht) en Jean-Michel Désert (UvA), is geaccepteerd voor publicatie in Nature. |
|
10-08-22 |
Methaansatellieten vinden vuilnisbelten met klimaatimpact van honderdduizenden auto’s
Methaan is een bijna dertigmaal krachtiger broeikasgas dan CO2. SRON-onderzoekers speuren daarom naar grote methaanlekken over de hele wereld. Een vuilnisbelt in Buenos Aires blijkt tientallen tonnen methaan per uur uit te stoten, vergelijkbaar met de klimaatimpact van anderhalf miljoen auto’s. Ook wijzen ze vuilnisbelten in India en Pakistan aan als grote uitstoters, waarmee ze nieuw laaghangend fruit hebben gevonden in de strijd tegen klimaatverandering. Publicatie op 10 augustus in Science Advances. |
|
18-07-22 |
Wim Hermsen ontvangt COSPAR Distinguished Service Medal
Voormalig SRON-astronoom Wim Hermsen heeft de COSPAR Distinguished Service Medal in ontvangst genomen op de tweejaarlijkse Scientific Assembly van het internationale Commitee on Space Research (COSPAR). Deze onderscheiding bestaat sinds 1992 en is pas elf keer eerder uitgereikt. Er wordt ook een asteroïde of dwergplaneet naar Hermsen vernoemd. |
|
05-07-22 |
Pieter de Visser ontvangt NWO Vidi
SRON-onderzoeker Pieter de Visser heeft een NWO Vidi-beurs gekregen om detectietechnologie voor exoplaneten verder te ontwikkelen. De Vissers groep werkt aan Kinetic Inductance Detectors (KIDs) die in het zichtbare deel van het spectrum de kleur van individuele fotonen kunnen waarnemen. Die technologie gaan ze nu doorontwikkelen richting een instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT). |
|
23-06-22 |
Nederlandse fijnstofmeter SPEXone gemonteerd op NASA’s klimaatsatelliet
De afgelopen weken is een groep engineers van SRON, Airbus Nederland en NASA bezig geweest om het Nederlandse aerosolinstrument SPEXone te installeren op de PACE-satelliet. PACE doet vanaf 2024 metingen aan oceanen en aerosolen om onder meer de invloed van fijnstof op het klimaat te ontrafelen. Op 23 juni wordt het laatste schroefje aangedraaid en is de integratie officieel voltooid. |
|
08-06-22 |
Jupiter blijkt niet uniform; verdeling metalen zegt veel over oorsprong
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Yamila Miguel (SRON/Leidse Sterrewacht), heeft ontdekt dat de gassen in Jupiters omhulsel niet uniform zijn verdeeld. Het binnenste deel bevat meer metalen dan het buitenste. Bij elkaar opgeteld zijn de metalen goed voor 11 tot 30 keer het gewicht van de Aarde, dus 3-9% van Jupiters totale gewicht. Dat is genoeg om te concluderen dat kilometersbrede ruimterotsen—planetesimalen—een rol moeten hebben gespeeld in de formatie van Jupiter. Publicatie op 8 juni in Astronomy & Astrophysics. |
|
01-06-22 |
Eerste tests exoplaneetjager Plato in ruimtecondities
Samen met haar partners ontwikkelt ESA een nieuwe exoplaneetjager—ruimtetelescoop Plato—die volgens planning in 2026 wordt gelanceerd. Astronomen verwachten hiermee aardachtige planeten te ontdekken binnen de leefbare zone rond een ster, vanwege Plato’s vermogen om kleinere planeten te spotten in grotere banen dan de huidige telescopen. SRON maakt onderdeel uit van het project door Plato’s camera’s te testen in een speciaal gebouwde ruimtesimulator. SRON-onderzoekers zijn klaar met het testen van het prototype camera; alle functies werken zoals verwacht. Het raamwerk voor de camera’s ligt nu voor een maand lang in een vacuümkamer bij ESA om zijn houdbaarheid te testen onder ruimtecondities. |
|
19-04-22 |
Ruimtestof, astroïden en kometen volstaan voor al het water op Mercurius
Mercurius herbergt waterijs in de diepste kraters van zijn poolgebieden. Maar het is onduidelijk hoe die watermoleculen op de planeet terecht zijn gekomen. Een nieuwe simulatie laat nu zien dat invallende kleine hemellichamen zoals asteroïden, kometen en ruimtestof genoeg water met zich meedragen om alle aanwezige ijslagen te vullen. De studie vormt de basis voor nieuw onderzoek naar water op planeten buiten ons zonnestelsel. Publicatie in Icarus op 19 april. |
|
|
11-04-22 |
28-03-22 |
Nieuwe methode om gasstromen vanuit sterrenstelselkernen te bestuderen als voorbereiding op Athena
In tegenstelling tot onze Melkweg hebben sommige sterrenstelsels een actief zwart gat in hun centrum dat krachtige gasstromen wegblaast. Maar we weten nog weinig over hun oorsprong en wat ze teweeg brengen. ESA’s toekomstige röntgenmissie Athena gaat hier verandering in brengen. In voorbereiding op de lancering volgend decennium hebben astronomen van SRON en de UvA nu een nieuwe methode ontwikkeld om Athena te gebruiken om deze gasstromen te bestuderen. |
|
22-03-22 |
ERC Grant voor 3D-beeld van de structuur van het universum
Traditionele technieken om de structuur van het heelal in kaart te brengen zijn beperkt. Ze creëren ofwel een plat 2D-beeld, ofwel focussen op enkele details. Maar dat staat op het punt te veranderen: Akira Endo (TU Delft) heeft een ERC Consolidator Grant ontvangen voor zijn TIFUUN-project, dat 3D-kaarten zal maken van grote delen van het heelal, tot op wel tien miljard lichtjaar afstand. SRON en de TU Delft werken samen aan het TIFUUN-project. |
|
02-03-22 |
NWO veroordeelt oorlogsgeweld Oekraïne, maatregelen in voorbereiding
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is geschokt over de inval van de Russische troepen in Oekraïne. De beelden en berichtgeving van de laatste paar dagen maken duidelijk dat op nietsontziende wijze een vredelievend en vrij land wordt ingenomen door een agressieve buitenlandse mogendheid. NWO leeft mee met alle Oekraïners en in het bijzonder onze Oekraïense medewerkers en collega’s met familie en vrienden in Oekraïne en verklaart zich solidair met hen. |
|
01-03-22 |
Atmosfeeronderzoeker Berend Schuit wint Heinz Stoewer Space Award
Berend Schuit heeft de Heinz Stoewer Space Award gewonnen voor zijn afstudeerproject over methaanpluimen dat hij als Delftse student bij SRON uitvoerde. De faculteit lucht- en ruimtevaarttechniek van de TU Delft reikt jaarlijks deze prijs uit aan een student die met zijn/haar afstudeerscriptie het hoogste scoort op kwaliteit en maatschappelijke impact. Schuit heeft een machine-learning model gebouwd dat automatisch methaanpluimen identificeert uit data van het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI. |
|
24-02-22 |
Zwart gat rolt zijwaarts
Een internationaal team van astronomen, onder wie Peter Jonker van SRON en de Radboud Universiteit, heeft een zwart gat ontdekt wiens rotatie-as ruim veertig graden uit het lood staat ten opzichte van zijn baan om een ster. De vondst stelt theoretici voor de uitdaging om hun modellen over de vorming van zwarte gaten te herzien. Publicatie in Science. |
|
23-02-22 |
Fast and Furious: een schokgolf die zich uitstrekt over 6,5 miljoen lichtjaar
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie SRON-wetenschapper Hiroki Akamatsu, heeft een van de grootste kosmische schokgolven die zichtbaar zijn vanaf de aarde scherper dan ooit in beeld gebracht. Deze gigantische schokgolven, die tientallen malen groter zijn dan onze Melkweg, ontstaan wanneer clusters van sterrenstelsels op elkaar botsen. Na de oerknal zijn dit de meest energierijke verschijnselen in het heelal. |
|
03-02-22 |
Kennisinstituten bundelen krachten voor onderzoek naar klimaatverandering en luchtvervuiling met satellieten
Het KNMI, TNO, SRON en de TU Delft gaan samen optrekken bij onderzoek en technologieontwikkeling op het gebied van aardobservatie. Met de oprichting van het ‘Clear Air’ consortium wil men de vooraanstaande kennispositie versterken die Nederland heeft om met satellieten emissies en de samenstelling van de atmosfeer te meten. Overheden en bedrijven kunnen die kennis inzetten voor het beperken van klimaatverandering, luchtvervuiling en verlies van biodiversiteit. De samenwerking is vandaag geformaliseerd met de ondertekening van een memorandum van overeenstemming (MoU) en de publicatie van een visiedocument dat de ambitie van de partners beschrijft. |
|
