19-10-21 |
Zwarte gaten blazen monumentale bellen van honderdduizenden lichtjaren
Een internationaal team van astronomen, van onder meer ASTRON, SRON en de Universiteit Leiden, heeft voor het eerst de volledige omvang waargenomen van de evolutie van heet gas dat door een zwart gat wordt geproduceerd. Uiteindelijk bestrijkt dit hete gas een veel groter gebied dan eerder werd aangenomen en bereikt objecten op grote afstand. Publicatie in Nature Astronomy. |
|
04-10-21 |
Spectrale resolutie van supergeleidende enkel-foton-detectoren meer dan verdubbeld
Wetenschappers gebruiken supergeleidende detectoren (MKIDs) om losse fotonen vanaf exoplaneten in te vangen. MKIDs monitoren continu hun eigen kinetische inductie, die afhangt van de energie van een invallend foton. SRON-onderzoekers hebben nu de spectrale resolutie meer dan verdubbeld door veel van de weggelekte energie opnieuw te vangen. Publicatie in Physical Review Applied |
|
29-09-21 |
SRON-blog: Grote broer van Hubble op weg naar de ruimte
Na jaren wachten is het half december zo ver: de James Webb-ruimtetelescoop wordt gelanceerd. Deze infrarode grote broer van de Hubble-telescoop gaat onze kennis van veel gebieden binnen de sterrenkunde enorm vergroten. Van de chemische samenstelling van de atmosferen van exoplaneten tot het ontstaan van de eerste sterrenstelsels kort na de oerknal. Webb gaat alle bestaande metingen met minstens een factor 10 verbeteren. Maar hoe doet die telescoop dat? Waarom heet hij eigenlijk zo? En waarom hebben we er zo lang op moeten wachten? De Groningse SRON-astronoom Floris van der Tak legt het uit. |
|
28-09-21 |
SRON en Nikhef ontvangen ENW-M subsidie voor ontwikkeling LISA-photoreceivers
SRON en Nikhef ontvangen een ENW-M subsidie (€500.000) van NWO voor de ontwikkeling van de photoreceivers voor de zwaartekrachtsgolvendetector LISA. Met de beurs kunnen ze het bestaande prototype doorontwikkelen tot een ruimtewaardige versie die voldoet aan de strenge nauwkeurigheidseisen. De twee instituten werken samen met de Nederlandse bedrijven BRIGHT Photonics en SMART Photonics om een fotodiode te maken die groot en ruisloos genoeg is om LISA’s zwakke lasersignalen van een nanoWatt op te pikken. |
|
22-09-21 |
Eerste meting van zowel massa als spin van een middelzwaar zwart gat
Sterrenkundigen – onder wie SRON/RU-onderzoeker Peter Jonker - hebben een fatale ontmoeting tussen een onfortuinlijke ster en een middelzwaar zwart gat bestudeerd. De röntgenflits die daaruit voortkwam geeft ze voor het eerst zowel de massa als de draaisnelheid van een middelzwaar zwart gat. |
|
15-09-21 |
Australische ‘Black Summer’-bosbranden produceerden bijna dubbel zoveel CO2 als alle Australiërs in een jaar
De Australische zomer van 2019-2020, ook wel ‘Black Summer’ genoemd, werd ontsierd door enorme bosbranden. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam, SRON Netherlands Institute for Space Research en KNMI hebben nu met behulp van satellietdata bepaald hoeveel CO2 er daarbij vrij is gekomen. De bosbranden produceerden bijna tweemaal zoveel CO2 als het jaarlijkse verbruik van fossiele brandstoffen in heel Australië. Publicatie in Nature. |
|
01-09-21 |
Nieuwe aanwijzing dat zware sterren niet eindigen als supernova
Volgens de conventionele theorie blazen lichte sterren als onze zon hun verschillende lagen zachtjes weg als ze sterven, waar zware sterren ontploffen als supernova's. Maar om de een of andere reden zijn sterrenkundigen er nog niet in geslaagd supernova's te vinden van sterren die zwaarder zijn dan achttien zonmassa's. Een team onder leiding van SRON-sterrenkundigen heeft nu een nieuwe aanwijzing gevonden voor het bestaan van dit mysterie. Het onderzoek verschijnt in Astrophysical Journal Letters. |
|
05-08-21 |
Nieuwe techniek fasetralie voor NASA's GUSTO missie
NASA's ballonmissie GUSTO neemt eind dit jaar de Nederlandse multi-pixelcamera van SRON en TU Delft naar de rand van de ruimte. Daar gaat hij de spectraallijnen observeren van geïoniseerde atomen tussen de sterren van de Melkweg. Als extra hardwarebijdrage levert SRON een zogenoemde Fourier fasetralie. De techniek daarachter is nu gepubliceerd in Optics Express. |
|
29-07-21 |
Eerste waarneming licht vanaf achterkant zwart gat
Een internationaal team van astronomen, waaronder Elisa Costantini (SRON), heeft voor het eerst licht waargenomen afkomstig van de achterkant van een zwart gat. Deze straling komt oorspronkelijk uit de corona rondom het zwarte gat, als röntgenstraling. Na een reeks sterke röntgenflitsen vanaf de voorkant volgde een serie zwakke flitsen, die vanaf de achterkant moeten zijn weerkaatst op de accretieschijf rond het zwarte gat. Publicatie in Nature. |
|
27-07-21 |
UvA benoemt Michael Wise tot bijzonder hoogleraar Observational High-Energy Astrophysics
Dr. Michael Wise is benoemd tot bijzonder hoogleraar Observational High-Energy Astrophysics, in particular Black-Hole Feedback, aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam (UvA). De leerstoel is ingesteld namens de Stichting Het Jan van Paradijs Fonds. Wise combineert het bijzonder hoogleraarschap met zijn werk als algemeen en wetenschappelijk directeur van SRON. |
|
15-07-21 |
Samenwerking SRON en LiS bekrachtigd met practorschap
De Leidse instrumentmakers School (LiS) en SRON delen een lange geschiedenis, die een nieuw hoofdstuk krijgt nu ze buren worden door de verhuizing van SRON’s hoofdvestiging van Utrecht naar het Leiden Bio Science Park. Ze bekrachtigen hun samenwerking nu met een practorschap voor SRON-engineer Peter Paul Kooijman bij het LiS. |
|
|
12-07-21 |
09-07-21 |
Nieuwe meetmethode voor signaalverlies in ver-infrarood instrumenten
Als je net zorgvuldig je telescoop hebt gericht op een zwak object aan de hemel, wil je niet dat je waardevolle signaal grotendeels verloren gaat op weg van de schotel naar de detector. Maar in het geval van ver-infraroodstraling is het niet gemakkelijk om een signaal efficiënt te transporteren. Sterker nog, het is nog een hele opgave om precies te meten hoeveel signaal er verloren gaat. Wetenschappers van SRON en TU Delft hebben nu een nieuwe, makkelijkere manier gevonden om het signaalverlies te bepalen. Ondertussen hebben ze ook een microstrip ontworpen voor het DESHIMA-2 instrument dat slechts 1 op 4.900 fotonen verliest. Publicatie in Physical Review Applied. |
|
08-07-21 |
Astronomen maken interstellaire stofkaart van de Melkweg
Tussen de sterren in onze Melkweg zweven immense hoeveelheden stofdeeltjes doelloos in het rond. Ze vormen de bouwstenen voor nieuwe sterren en planeten. Maar we weten nog steeds niet precies welke elementen er beschikbaar zijn om planeten zoals ons Aarde te vormen. Een SRON-onderzoeksgroep onder leiding van Elisa Costantini heeft nu waarnemingen van röntgentelescopen vergeleken met data van deeltjesversnellers om een kaart te creëren van interstellaire stofdeeltjes in de Melkweg. |
|
01-07-21 |
Tientallen sterke methaanpluimen geïdentificeerd in Amerikaanse Permian Basin
Een internationaal team van wetenschappers, waaronder Bram Maasakkers (SRON) en Ilse Aben (SRON/VU), heeft 37 puntbronnen geïdentificeerd in het Permian Basin die elk meer dan 500 kg methaan per uur uitstoten. Het Permian Basin is een regio in Texas en New Mexico die bijna de helft van de methaanuitstoot voor zijn rekening neemt van de gerapporteerde emissies van alle Amerikaanse olie- en gaswinningsgebieden bij elkaar. Publicatie in Science Advances. |
|
11-06-21 |
EnVision wordt ESA's nieuwe missie naar Venus
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft de Venus-satelliet EnVision geselecteerd als vijfde medium-class missie binnen haar Cosmic Vision programma. Daarmee begint een nieuw tijdperk van onderzoek naar Venus—NASA kondigde vorige week al twee nieuwe missies aan naar onze zusterplaneet. SRON en TU Delft zijn onderdeel van het EnVision-consortium. |
|
09-06-21 |
SRON stuurt filterwiel en kalibratiesysteem XRISM-telescoop naar Japan
SRON stuurt op 9 juni haar bijdrage aan de XRISM-röntgentelescoop naar Japan, waar ruimtevaartorganisatie JAXA alles op de satelliet monteert. SRON heeft de afgelopen jaren gewerkt aan een filterwiel plus kalibratiesysteem. XRISM gaat vanaf 2023 vanuit de ruimte kijken naar onder meer zwarte gaten en supernovae. |
|
01-06-21 |
Ruimteonderzoekspionier Jan Borgman overleden
Op 26 mei jl. is ruimteonderzoeker en bestuurder Jan Borgman op 91-jarige leeftijd overleden. Borgman was oprichter van de Groningse voorloper van SRON en samen met onder anderen Henk van de Hulst en de verleden week eveneens overleden Kees de Jager een van de pioniers van het Nederlandse sterrenkundig ruimteonderzoek. |
|
28-05-21 |
Kees de Jager (100) overleden
Prof. Kees de Jager is in de middag van 27 mei op honderdjarige leeftijd overleden in zijn geboorteplaats Den Burg. Als pionier van het Nederlandse ruimteonderzoek richtte hij mede de voorloper van SRON op en als vooraanstaand astronoom leidde hij lange tijd sterrenwacht Sonnenborgh. Tot vlak voor zijn dood is De Jager door blijven gaan met publiceren en het populariseren van wetenschap. |
|
|
19-05-21 |
