18-07-22 |
Wim Hermsen ontvangt COSPAR Distinguished Service Medal
Voormalig SRON-astronoom Wim Hermsen heeft de COSPAR Distinguished Service Medal in ontvangst genomen op de tweejaarlijkse Scientific Assembly van het internationale Commitee on Space Research (COSPAR). Deze onderscheiding bestaat sinds 1992 en is pas elf keer eerder uitgereikt. Er wordt ook een asteroïde of dwergplaneet naar Hermsen vernoemd. |
|
05-07-22 |
Pieter de Visser ontvangt NWO Vidi
SRON-onderzoeker Pieter de Visser heeft een NWO Vidi-beurs gekregen om detectietechnologie voor exoplaneten verder te ontwikkelen. De Vissers groep werkt aan Kinetic Inductance Detectors (KIDs) die in het zichtbare deel van het spectrum de kleur van individuele fotonen kunnen waarnemen. Die technologie gaan ze nu doorontwikkelen richting een instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT). |
|
23-06-22 |
Nederlandse fijnstofmeter SPEXone gemonteerd op NASA’s klimaatsatelliet
De afgelopen weken is een groep engineers van SRON, Airbus Nederland en NASA bezig geweest om het Nederlandse aerosolinstrument SPEXone te installeren op de PACE-satelliet. PACE doet vanaf 2024 metingen aan oceanen en aerosolen om onder meer de invloed van fijnstof op het klimaat te ontrafelen. Op 23 juni wordt het laatste schroefje aangedraaid en is de integratie officieel voltooid. |
|
08-06-22 |
Jupiter blijkt niet uniform; verdeling metalen zegt veel over oorsprong
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Yamila Miguel (SRON/Leidse Sterrewacht), heeft ontdekt dat de gassen in Jupiters omhulsel niet uniform zijn verdeeld. Het binnenste deel bevat meer metalen dan het buitenste. Bij elkaar opgeteld zijn de metalen goed voor 11 tot 30 keer het gewicht van de Aarde, dus 3-9% van Jupiters totale gewicht. Dat is genoeg om te concluderen dat kilometersbrede ruimterotsen—planetesimalen—een rol moeten hebben gespeeld in de formatie van Jupiter. Publicatie op 8 juni in Astronomy & Astrophysics. |
|
01-06-22 |
Eerste tests exoplaneetjager Plato in ruimtecondities
Samen met haar partners ontwikkelt ESA een nieuwe exoplaneetjager—ruimtetelescoop Plato—die volgens planning in 2026 wordt gelanceerd. Astronomen verwachten hiermee aardachtige planeten te ontdekken binnen de leefbare zone rond een ster, vanwege Plato’s vermogen om kleinere planeten te spotten in grotere banen dan de huidige telescopen. SRON maakt onderdeel uit van het project door Plato’s camera’s te testen in een speciaal gebouwde ruimtesimulator. SRON-onderzoekers zijn klaar met het testen van het prototype camera; alle functies werken zoals verwacht. Het raamwerk voor de camera’s ligt nu voor een maand lang in een vacuümkamer bij ESA om zijn houdbaarheid te testen onder ruimtecondities. |
|
19-04-22 |
Ruimtestof, astroïden en kometen volstaan voor al het water op Mercurius
Mercurius herbergt waterijs in de diepste kraters van zijn poolgebieden. Maar het is onduidelijk hoe die watermoleculen op de planeet terecht zijn gekomen. Een nieuwe simulatie laat nu zien dat invallende kleine hemellichamen zoals asteroïden, kometen en ruimtestof genoeg water met zich meedragen om alle aanwezige ijslagen te vullen. De studie vormt de basis voor nieuw onderzoek naar water op planeten buiten ons zonnestelsel. Publicatie in Icarus op 19 april. |
|
|
11-04-22 |
28-03-22 |
Nieuwe methode om gasstromen vanuit sterrenstelselkernen te bestuderen als voorbereiding op Athena
In tegenstelling tot onze Melkweg hebben sommige sterrenstelsels een actief zwart gat in hun centrum dat krachtige gasstromen wegblaast. Maar we weten nog weinig over hun oorsprong en wat ze teweeg brengen. ESA’s toekomstige röntgenmissie Athena gaat hier verandering in brengen. In voorbereiding op de lancering volgend decennium hebben astronomen van SRON en de UvA nu een nieuwe methode ontwikkeld om Athena te gebruiken om deze gasstromen te bestuderen. |
|
22-03-22 |
ERC Grant voor 3D-beeld van de structuur van het universum
Traditionele technieken om de structuur van het heelal in kaart te brengen zijn beperkt. Ze creëren ofwel een plat 2D-beeld, ofwel focussen op enkele details. Maar dat staat op het punt te veranderen: Akira Endo (TU Delft) heeft een ERC Consolidator Grant ontvangen voor zijn TIFUUN-project, dat 3D-kaarten zal maken van grote delen van het heelal, tot op wel tien miljard lichtjaar afstand. SRON en de TU Delft werken samen aan het TIFUUN-project. |
|
02-03-22 |
NWO veroordeelt oorlogsgeweld Oekraïne, maatregelen in voorbereiding
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is geschokt over de inval van de Russische troepen in Oekraïne. De beelden en berichtgeving van de laatste paar dagen maken duidelijk dat op nietsontziende wijze een vredelievend en vrij land wordt ingenomen door een agressieve buitenlandse mogendheid. NWO leeft mee met alle Oekraïners en in het bijzonder onze Oekraïense medewerkers en collega’s met familie en vrienden in Oekraïne en verklaart zich solidair met hen. |
|
01-03-22 |
Atmosfeeronderzoeker Berend Schuit wint Heinz Stoewer Space Award
Berend Schuit heeft de Heinz Stoewer Space Award gewonnen voor zijn afstudeerproject over methaanpluimen dat hij als Delftse student bij SRON uitvoerde. De faculteit lucht- en ruimtevaarttechniek van de TU Delft reikt jaarlijks deze prijs uit aan een student die met zijn/haar afstudeerscriptie het hoogste scoort op kwaliteit en maatschappelijke impact. Schuit heeft een machine-learning model gebouwd dat automatisch methaanpluimen identificeert uit data van het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI. |
|
24-02-22 |
Zwart gat rolt zijwaarts
Een internationaal team van astronomen, onder wie Peter Jonker van SRON en de Radboud Universiteit, heeft een zwart gat ontdekt wiens rotatie-as ruim veertig graden uit het lood staat ten opzichte van zijn baan om een ster. De vondst stelt theoretici voor de uitdaging om hun modellen over de vorming van zwarte gaten te herzien. Publicatie in Science. |
|
23-02-22 |
Fast and Furious: een schokgolf die zich uitstrekt over 6,5 miljoen lichtjaar
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie SRON-wetenschapper Hiroki Akamatsu, heeft een van de grootste kosmische schokgolven die zichtbaar zijn vanaf de aarde scherper dan ooit in beeld gebracht. Deze gigantische schokgolven, die tientallen malen groter zijn dan onze Melkweg, ontstaan wanneer clusters van sterrenstelsels op elkaar botsen. Na de oerknal zijn dit de meest energierijke verschijnselen in het heelal. |
|
03-02-22 |
Kennisinstituten bundelen krachten voor onderzoek naar klimaatverandering en luchtvervuiling met satellieten
Het KNMI, TNO, SRON en de TU Delft gaan samen optrekken bij onderzoek en technologieontwikkeling op het gebied van aardobservatie. Met de oprichting van het ‘Clear Air’ consortium wil men de vooraanstaande kennispositie versterken die Nederland heeft om met satellieten emissies en de samenstelling van de atmosfeer te meten. Overheden en bedrijven kunnen die kennis inzetten voor het beperken van klimaatverandering, luchtvervuiling en verlies van biodiversiteit. De samenwerking is vandaag geformaliseerd met de ondertekening van een memorandum van overeenstemming (MoU) en de publicatie van een visiedocument dat de ambitie van de partners beschrijft. |
|
01-02-22 |
Satellieten identificeren affakkelinstallaties als enorme methaanlekken
Met behulp van satellietmetingen – waaronder die van het Nederlandse satelliet-instrument TROPOMI - is een team van klimaatonderzoekers er in geslaagd om grote methaanlekken te identificeren aan de westkust van Turkmenistan. Het blijkt in verreweg de meeste gevallen te gaan om niet-functionerende affakkelinstallaties, waardoor enorme hoeveelheden methaan ongehinderd kunnen ontsnappen naar de atmosfeer. |
|
07-12-21 |
Laatste ontbrekende puzzelstukje van botsingen tussen clusters van sterrenstelsels
Astronomen hebben een model over hoe botsende clusters van sterrenstelsels de verschillende stadia van hun botsing doorlopen, waarbij ze steeds een nieuwe vorm aannemen. Een stompe vorm verandert in een scherpe kegel, die weer transformeert tot de vorm van een tong. Die eerste en die laatste zijn al vele malen waargenomen, maar de scherpe kegel ontbrak nog. Tot nu. Publicatie in Astronomy & Astrophysics op 7 december. |
|
|
29-11-21 |
26-11-21 |
Bolometers opereren bij hogere temperatuur dankzij nieuw supergeleidend materiaal
Detectoren die bestaan uit een combinatie van een supergeleidende hot electron bolometer (HEB) en een lokale oscillator vormen de werkpaarden van de supra-terahertzastronomie. Deze detectoren bekijken bijvoorbeeld de geboorte van sterren en de evolutie van het heelal. Tot nu toe worden voor ruimte- en ballontelescopen vooral niobiumnitride HEBs gebruikt, die op lage temperaturen van 4 Kelvin moeten werken. Onderzoekers van SRON, TU Delft, RUG en Chalmers University hebben nu met succes een HEB getest die is gemaakt van magnesium diboride, een nieuw supergeleidend materiaal waardoor de detector niet alleen méér spectrale lijnen tegelijk ziet, maar ook werkt bij hogere temperaturen, rond 20 Kelvin. Hierdoor vallen de kosten, gewicht, volume en stroomverbruik van ruimte-instrumenten lager uit. Publicatie in Applied Physics Letters. |
|
23-11-21 |
MKID-detectoren blijken honderdmaal minder ruis te hebben
Wetenschappers ontwikkelen supergeleidende detectoren (MKIDs) om uit het zwakke schijnsel van exoplaneten een spectrum te ontwaren. Nu zien onderzoekers van SRON en de TU Delft bij hun MKIDs een honderdmaal lagere ruis dan gedacht. Het levert een nieuw natuurkundig inzicht op: de samenhang tussen het aantal quasideeltjes en hun levensduur vervalt. Publicatie in Physical Review B. |
|
16-11-21 |
TROPOMI meet 50.000 ton weggelekt methaan na explosie gasput Louisiana
Het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI heeft de klimaatschade in kaart gebracht van een explosie in een gasput in Louisiana in 2019. In totaal is er 50.000 ton methaan ontsnapt, equivalent aan een procent van de jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot (100-yr GWP). Het SRON-onderzoeksteam gebruikte samen met het Amerikaanse EDF een nieuwe methodiek door met twee satellieten op verschillende manieren metingen te verrichten. |
|
