Het Nederlands Zwarte Gaten Consortium krijgt 4,9 miljoen euro toegekend door NWO in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda. Het nieuwe interdisciplinaire consortium gaat de raadsels rond zwarte gaten en de mysteries van het heelal verder ontrafelen. Sterrenkundigen en natuurkundigen slaan de handen ineen om nieuwe ontdekkingen te doen en geologen ‘duiken de grond in voor de mogelijke ondergrondse bouw van de Einstein Telescoop. Samen met hogescholen gaat het consortium nieuw onderwijsmateriaal maken om mensen van alle achtergronden, en kinderen in het bijzonder, te interesseren voor wetenschap. Hoofdaanvrager Stefan Vandoren van de Universiteit Utrecht: “Dit is een bijzonder mooi project waar we onderzoek, technologie en maatschappelijk belang in combineren.” NWO maakte de toekenning op 25 november bekend.
Het Nederlands Zwarte Gaten Consortium bestaat uit onderzoekers uit de theoretische natuurkunde, astronomie, geologie en meteorologie, technici die werken aan de volgende generatie zwaartekrachtdetectoren, en onderzoekers van wetenschapscommunicatie, wetenschapsgeschiedenis, gecombineerd met lerarenopleidingen en musea.
Topfaciliteiten
Door bij te dragen aan de ontwikkeling van de geavanceerde Einstein Telescoop bereidt het consortium toekomstig onderzoek aan zwaartekrachtsgolven voor. De infrastructuur voor die telescoop kan wellicht in de ondergrond van het grensgebied van Zuid-Limburg gebouwd worden. Om deze mogelijkheid te onderzoeken zal de Geologische Dienst Nederland onderdeel van TNO, in partnerschap met de Provincie Limburg en bedrijven, de ondergrond in kaart brengen. Verder zal het consortium de huidige theoretische inzichten over zwarte gaten testen met gegevens van onder andere de zwaartekrachtsgolfdetectoren Virgo en LIGO, en de Event Horizon Telescope. Ook zal het de nieuwste ideeën over zwarte gaten en de aard van zwaartekracht verder ontwikkelen.
Educatief programma
Het consortium brengt het project naar de rest van de maatschappij met tentoonstellingen in museum Boerhaave en ontdekkingscentrum Continium. Tegelijkertijd vertalen educatie-experts van het consortium de nieuwste bevindingen naar een educatief programma. Ze ontwikkelen en onderzoeken nieuw lesmateriaal inclusief een interactieve digitale tool om het leren van wetenschappelijke denkwijzen te bevorderen, trainen leraren uit het basis- en middelbaar onderwijs, en werken samen met verschillende educatieve partners zoals natuurkunde.nl . Tevens richt het een Citizen Science project op dat gegevens van de BlackGEM telescopen gebruikt. Die telescopen gaan zoeken naar lichtflitsen behorende bij zwaartekrachtsgolfgebeurtenissen.
Mede-hoofdaanvrager Peter Jonker (Radboud Universiteit & SRON): “Het bijzondere aan dit project is dat we een wisselwerking creëren tussen onderzoek uitvoeren en toekomstig onderzoek voorbereiden. We helpen de voorbereiding van de bouw van bijvoorbeeld de Einstein Telescoop en bestuderen tegelijkertijd zwarte gaten waarmee we de nieuwe generatie inspireren die die telescoop gaat gebruiken.” Het consortium behelst 31 aanvragers vanuit universiteiten en hogescholen, en 6 partners vanuit de industrie, musea en overheid.