Microantenne zoekt ruimtesignalen
Een door SRON en de TU Delft ontwikkelde antenne ter grootte van een vierkante micrometer stelt ruimteonderzoekers in staat chemische stoffen in de diepste uithoeken van het heelal te analyseren. De antennes, gebouwd van supergeleidend materiaal, krijgen een plaats in het ruimte-instrument HIFI dat SRON bouwt voor de Europese satelliet Herschel. Maar de zogenoemde terahertz-technologie, waar de werking van de antenne op gebaseerd is, kent ook andere toepassingen, binnen en buiten de astronomie. SRON-ruimteonderzoeker Brian Jackson verdedigt vandaag aan de Technische Universiteit Delft zijn proefschrift over deze technologieontwikkeling.
![]() |
![]() |
Zweeftonen
![]() |
Submillimeterstraling is interessant voor astronomen omdat het de straling is die moleculen uitzenden of absorberen als ze om hun as draaien. Het geeft astronomen dus informatie over de chemische samenstelling van de verste uithoeken van het heelal. Dat zijn belangrijke puzzelstukken in het vraagstuk van de evolutie van het heelal en het ontstaan van leven op onze planeet. Jackson: ”Nu gebruiken we het op HIFI, maar het is heel goed mogelijk dat deze technologie in de toekomst bijvoorbeeld wordt toegepast op een opvolger van HIFI of in een Mars-orbiter.”
Zoeken naar chemische componenten is ook van belang voor atmosferisch onderzoek. Bij het project TELIS, waar SRON bij betrokken is, worden de supergeleidende antennes getest op een ballongondel. Vermoedelijk eind volgend jaar maakt de ballon zijn eerste proefvlucht in het Noordpoolgebied. Bij bewezen functionaliteit vormt dit mogelijk een opmaat naar een aardobservatiesatelliet met terahertz-technologie.
Een andere toepassing van de supergeleidende antennes is het project ALMA. Op een 5000 meter hoge hoogvlakte in Chili bouwen Europa en Amerika 64 gekoppelde schotelantennes die het heelal moeten gaan observeren bij submillimeter en langere golflengten. De SRON-kennis op het gebied van submillimeterdetectie komt daar goed van pas. Met de Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie NOVA is afgesproken dat SRON de ontvangers voor submillimeterstraling zal ontwikkelen. ALMA moet in 2009 gereed zijn.
De ontwikkeling van de supergeleidende antennes is een samenwerking tussen het Kavli Instituut van de TU Delft onder leiding van prof. dr. ir. T.M. Klapwijk en SRON Netherlands Institute for Space Research.